Các kiến thức cần thiết để theo dõi khoá học

Trong khoá học này, mình sẽ hướng dẫn cho các bạn bằng ngôn ngữ C++. Do đó, để có thể tiếp thu khoá học một cách tốt nhất, mình sẽ giới thiệu sơ qua các kiến thức cơ bản mà các bạn sẽ cần biết.

---

Nội dung

Để có thể hiểu được bài học này một cách tốt nhất, các bạn nên có kiến thức cơ bản về các phần:

• Đã xem qua Bài 1 & cài đặt môi trường CodeBlocks

Trong bài học này chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về:

• Các kiến thức C++ cần có

---

Các kiến thức C++ cần có

Để có thể tiếp thu khóa học này tốt nhất, mình khuyên các bạn nên xem qua khóa học về C++ cơ bản. Đó là một khoá học khá đầy đủ, cung cấp cho các bạn các kiến thức nền tảng vững chắc. Trong bài học ngày hôm nay, mình sẽ chỉ giới thiệu các phần mà khoá học chưa có.

---

Nhập, xuất dữ liệu thông qua file

Cú pháp

Trước giờ các bạn có thể đã quen với việc nhập và in ra dữ liệu trên màn hình console. Tuy nhiên, cách làm đó sẽ không ổn nếu dữ liệu cần nhập vào hay dữ liệu cần in ra là quá dài. Do đó, ta sẽ tiến hành đọc ghi ra file để giảm thời gian nhập liệu.

Có khá nhiều cách để nhập và in ra dữ liệu qua file trong C++ nhưng mình sẽ hướng dẫn cách đơn giản và thuận tiện nhất đó là dùng hàm freopen().

Cấu trúc của hàm freopen() như sau: FILE * freopen ( const char * filename, const char * mode, FILE * stream ); trong đó:

• filename: là tên file được mở
• mode: là cách truy cập file. Trong khóa học này, ta sẽ chỉ quan tâm đến hai cách truy cập file là “r” để đọc và “w” để ghi
• stream: con trỏ tới đối tượng FILE được nhận diện để mở lại

Sau khi gọi lệnh trên thì các bạn có thể dùng cin, cout để đọc và ghi dữ liệu như bình thường.

Ví dụ:

#include<bits/stdc++.h>
using namespace std;

int main (){
    freopen("Kteam.txt","w",stdout);
    cout << "Hello World" << endl;
    
    return 0;
}

Khi này, nếu các bạn vào folder chứa file code vừa thực thi sẽ thấy có một file text là “Kteam.txt”. Các bạn mở với Notepad hoặc Codeblocks sẽ thấy dòng chữ “Hello World”.
Hoặc để đọc dữ liệu

#include<bits/stdc++.h>
using namespace std;

int main (){
    freopen("Kteam.txt","r",stdin);
    string s;
    getline(cin, s);
    cout << s << endl;
    
    return 0;
}

---

Tạo các file text trong CodeBlocks

Trong khoá học này, các file input để nhập dữ liệu và output để ghi dữ liệu của mình sẽ có tên lần lượt theo dạng “{Tên file}.inp” và “{Tên file}.out”.

Để tạo ra một file text trong CodeBlocks các bạn có thể làm như sau:

Bước 1: Chọn File -> New -> New empty file

Bước 2: Chỉnh Save as Type thành All files sau đó gõ tên file text vào ô File name rồi chọn Save. Lưu ý là các bạn sẽ cần ghi cả đuôi file.

Bước 3: Để mở file text trong CodeBlocks các bạn chọn File -> Open rồi chọn file cần mở

Bước 4: Khi các bạn mở các file đuôi “.inp” hoặc “.out” lần đầu sẽ có thông báo sau. Các bạn chọn Open it inside the Code::Blocks editor

Bước 5: Như vậy là các bạn đã có thể tạo và mở một file text trong CodeBlocks

---

Lập trình hướng đối tượng trong C++

Lập trình hướng đối tượng là một mảng có rất nhiều vấn đề để nói đến. Tuy nhiên, trong bài học này, mình sẽ chỉ đề cập đến các yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến khoá học.

---

Lập trình hướng đối tượng là gì?

Trong khuôn khổ khoá học này, các bạn có thể hiểu đơn giản lập trình hướng đối tượng là gom tất cả các tính chất của một đối tượng nào đó về thành một lớp. Khi đó, lớp sẽ chứa tất cả các thông tin.

Ví dụ: Đề bài cho các thông tin về một con người gồm chiều cao, cân nặng, giới tính, tuổi. Thay vì phải tạo 4 mảng để lưu trữ các thông tin đó thì các bạn có thể tạo một lớp tên là “Con người” chứa 4 thông tin đó. Khi đó, code của ta sẽ gọn gàng và dễ code hơn rất nhiều.

---

Cú pháp

Có hai cách để tạo ra một lớp trong C++ là dùng từ khoá struct và class. Với lập trình thuật toán thì sự khác biệt của hai từ khoá này là không nhiều nên các bạn dùng từ khoá nào cũng được.

Đối với struct thì biến và các hàm trong nó có thể truy cập từ bên ngoài mà không cần điều kiện gì nhưng với class, nếu các bạn muốn truy cập vào biến hay hàm nào thì sẽ cần đặt dưới từ khoá public.

Ví dụ về cách sử dụng hai từ khoá:

Từ khoá struct:

#include<bits/stdc++.h>
using namespace std;

struct Human{
    string name;
    int height;
    int age;
};

int main(){
    Human Kteam;
    Kteam.age = 18;
    Kteam.height = 170;
    Kteam.name = "Kteam";

    cout << Kteam.age << endl;
    
    return 0;
}

Từ khoá class:

#include<bits/stdc++.h>
using namespace std;

class Human{

    // Không thể truy cập từ bên ngoài
    string address;

    public:
        // Có thể truy cập từ bên ngoài
        string name;
        int height;
        int age;
};

int main(){
    Human Kteam;
    Kteam.age = 18;
    Kteam.height = 170;
    Kteam.name = "Kteam";

    cout << Kteam.age << endl;
    
    return 0;
}

---

Constructor

Constructor trong C++ là một phương thức được gọi tự động tại thời điểm tạo đối tượng. Mặc định trong một class hoặc struct sẽ luôn có một constructor ngầm định. Tuy nhiên, ta có thể viết lại constructor để cung cấp các giá trị cho các biến của đối tượng.

#include<bits/stdc++.h>
using namespace std;

struct Human{

    // Không thể truy cập từ bên ngoài
    string address;

    public:
        // Có thể truy cập từ bên ngoài
        string name;
        int height;
        int age;

        Human(string _name = "", int _height = 0, int _age = 0, string _address = ""){
            name = _name;
            height = _height;
            age = _age;
            address = _address;
        }
};

int main(){
    Human Kteam = Human("Kteam", 170, 20, "Hanoi");

    cout << Kteam.age << endl;
    
    return 0;
}

Có hai lưu ý cho các bạn ở đây:

1. Constructor phải đặt dưới từ khoá public
2. Các tham số truyền vào constructor phải có giá trị mặc định

---

Định nghĩa toán tử

Giả sử ta có một class để thể hiện phân số như sau:

#include<bits/stdc++.h>
using namespace std;

class Fraction{
    public:
        int x; // Tử số
        int y; // Mẫu số
        
        Fraction(int _x = 0, int _y = 0){
            x = _x;
            y = _y;
        }
};

int main(){

    return 0;
}

Giả sử ta muốn so sánh hai phân số này thì sẽ làm thế nào. Ta có thể viết một hàm bên ngoài nhận tham số là hai đối tượng nhưng làm như vậy thì hơi dài dòng. Liệu có cách nào để so sánh bằng toán tử < như so sánh hai số nguyên thông thường không? Câu trả lời là có. Ta sẽ tiến hành định nghĩa toán tử < cho class của chúng ta.

Cú pháp để định nghĩa lại một toán tử trong class hoặc struct là một hàm như sau:

{kiểu dữ liệu trả về} operator {toán tử} (const {kiểu dữ liệu đối tượng so sánh} {tên đối tượng so sánh}) { … }

Ví dụ như toán tử < để so sánh hai phân số:

#include<bits/stdc++.h>
using namespace std;

class Fraction{
    public:
        int x; // Tử số
        int y; // Mẫu số

        Fraction(int _x = 0, int _y = 0){
            x = _x;
            y = _y;
        }

        bool operator < (const Fraction &op) {
            return x * op.y < y * op.x;
        }
};

int main(){
    Fraction x = Fraction(1, 2);
    Fraction y = Fraction(2, 3);
    if(x < y) cout << "x < y" << endl;
    else cout << "x > y" << endl;

    return 0;
}

Ví dụ về toán tử + để cộng hai phân số:

#include<bits/stdc++.h>
using namespace std;

class Fraction{
    public:
        int x; // Tử số
        int y; // Mẫu số

        Fraction(int _x = 0, int _y = 0){
            x = _x;
            y = _y;
        }

        Fraction operator + (const Fraction &op) {
            int lcm = (y * op.y) / gcd(y, op.y);
            return Fraction(x * (lcm / y) + op.x * (lcm / op.y), lcm);
        }
};

int main(){
    Fraction x = Fraction(1, 2);
    Fraction y = Fraction(2, 3);
    Fraction sum = x + y;
    cout << sum.x << " " << sum.y << endl;

    return 0;
}

---

Kết luận

• Qua bài này chúng ta đã nắm về các kiến thức cơ bản trong khoá học
• Bài sau chúng ta sẽ tìm hiểu về Độ phức tạp thời gian BigO
• Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết. Hãy để lại bình luận hoặc góp ý của mình để phát triển bài viết tốt hơn. Đừng quên “Luyện tập – Thử thách – Không ngại khó”.

---

Thảo luận

Nếu bạn có bất kỳ khó khăn hay thắc mắc gì về khóa học, đừng ngần ngại đặt câu hỏi trong phần BÌNH LUẬN bên dưới hoặc trong mục HỎI & ĐÁP trên thư viện Howkteam.com để nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng.